Het Zweedse leven

Even een update over hoe het nu gaat, in minder dan twee maanden zijn we al weer twee jaar hier in Zweden, en sinds juni 2019 ook niet meer in Nederland geweest, dat was wel niet de planning, maar ja...

19 augustus begon dochter in de förskoleklass, op een andere school, nu ze 6 jaar is, is ze leerplichtig en gaat ze naar de 0-klas, ter voorbereiding op de basisschool (grundskola). In hetzelfde gebouw, met dezelfde structuur al een beetje, maar nog wel veel ruimte om te spelen. Ze begint om 8.10, heeft een keer pauze (en een fruitje mee voor in die pauze), en dan gaan ze om 10.50 naar de eetzaal voor een warme maaltijd, daarna mogen ze nog een poosje buiten spelen en dan heeft ze weer les tot 13.10 uur, elke maandag tot en met vrijdag. Ze was blij haar vriendjes en vriendinnetjes weer te zien, maar het was ook wel even wennen na vanaf juni al thuis geweest te zijn, en weinig andere kinderen gezien te hebben in die periode. Tja, we hebben geen familie hier, en nog te weinig vriendschappen die goed genoeg zijn om contact te blijven houden ondanks sociale distantiëring. Dus een beetje stilletjes was het hier wel ja. Gelukkig kunnen we wel lekker buiten bezig zijn. Augustus is ook de tijd van oogsten!

Het is nog een beetje zoeken naar een ritme, zowel in het dagelijks leven nu de school begonnen is, als ook in het moestuinleven. Het was lang koud gebleven, dus wat laat begonnen, en dan is het seizoen dus niet zo lang, en gedragen planten zich ook anders dan je gewend bent...

Peultjes waren lentegroenten, even ervan genieten, en dan voorbij, maar hier gaan ze maar door. Nu wordt het minder, maar ik pluk nog steeds af en toe een paar peultjes. Kapucijners gingen ook wel, deze groente kennen ze niet in Zweden, maar de Hollandse zaadjes doen het hier wel, had nu maar een klein rijtje neergezet, volgend jaar wat meer! Ik had 3 kleine aardappeltjes in een aardappelpot gezet, en dat leverde ook weer twee dagen aardappeltjes op. Uien doen het goed hier. En dat schaaltje rood zijn smultron, bosaardbeitjes, ze zien er wat anders uit, maar bijna even lekker als gewone aardbeien. Deze had ik vorig jaar al gezaaid, toen was de opbrengst nog wat mager, maar nu hebben we wekelijks wel zo'n schaaltje vol, smullen!

Voor tomaten is het seizoen toch echt te kort, we zaten al een paar nachtjes heel dicht bij het vriespunt. Nog geen vorstschade gelukkig, maar wel een kasje ter bescherming over de tomaten heen gezet.

Nu het sociale leven weer een beetje op gang komt, sprak ik een buurtgenoot die voorzichtig vroeg of hij eens mocht kreeftvissen bij ons. Ik was bij de tweedehandswinkel aan het helpen. Wij hebben kreeftrecht, hij woont een eindje verderop in de straat en heeft dat recht ook. Ik zei gelijk ja, want dat wilde ik wel eens meemaken.

Verrassend snel hadden we al wat gevangen, en omdat hij al wat ouder is, was een beetje hulp wel welkom, dus al gauw waren we echt aan het vangen.

Behalve een vangkooi had hij ook een soort van netje, waar een stukje vis in ging en die je omhoog kon halen zo gauw er een of meer kreeften op zaten. Ik bleek daar nog wel een tikkie handig in ook, grappig. In het begin lieten we de buurman ze maar uit het net halen, want ze slaan behoorlijk om zich heen met die scharen, maar de laatste durfde ik toch zelf wel. Nu sta ik regelmatig in het water te kijken, maar zie de kreeften maar zeer zelden. Nu er vis was te eten, waren er binnen een half uur meer dan 50!

Uiteraard hebben we ze niet alle 50 gevangen, we gingen door tot dochters bedtijd. Ik mocht ze wel houden, maar ik zei: neem ze maar mee, ik zou niet weten wat ik ermee moet. Oke, zei hij, ik kook ze wel, en dan breng ik ze morgen wel terug. Nou, we zijn niet gewend ze te eten, dus doe dan de helft of zo, eet zelf ook wat.

Van iemand anders bij de tweedehandswinkel kreeg ik een paar zakken vol lingon, vossenbessen, die zijn erg populair hier in Zweden en eten ze zo'n beetje overal bij. Ik heb me laten vertellen dat dat 100 jaar geleden ook zo'n beetje de enige bron van vitamine C was in de winter, de winters waren te lang om genoeg groente te verbouwen voor het hele jaar.

Het was er nog niet van gekomen om zelf te plukken, want er zijn er super veel dit jaar, ben nog wel van plan om te gaan. Maar goed, zoveel eten we daar nou ook weer niet van, dus ik heb wel ruim voldoende voor het komende jaar. Gekookt met heel veel suiker (ik was wat zuinig in het begin, maar helaas hebben ze het toch echt nodig om een beetje lekker te zijn), in het schaaltje 'rårörda lingon', deze zijn rauw, alleen met suiker geroerd (die koop ik ook het vaakst als ik lingon koop, want ja, dat eten we wel, zij het niet in de mate dat ze hier doen, lekker in de pap bij het ontbijt, bij de Zweedse gehaktballetjes enz.)

En ja hoor, de volgende dag, toen ik net het avondeten wilde gaan maken, ging de bel en stond onze buurtgenoot aan de deur met een pan vol kreeft. Hij had ze toch allemaal weer terug gebracht. Gelukkig kregen we ook uitleg hoe je zo'n ding eet. Ik ben niet zo'n waterdieren liefhebber, ik heb intussen op het werk zo vaak zalm gegeten dat ik daar wel aan begin te wennen en het een enkele keer thuis ook klaarmaak, en af en toe een blikje makreel in tomatensaus op de boterham, maar daar blijft het wel bij. Tja, kreeften uit je eigen stukje beek, als je ook kreeftrecht hebt, wat bij de aankoop van het huis ook als grote bonus steeds genoemd werd, in een land waar er in augustus ook echt een kreeftenfeest is... dat moet je toch geprobeerd hebben. En zowaar, ik vond het nog lekker ook. Niet zo lekker dat ik alle 10 zelf wilde opeten, maar toch! Ik heb er samen met dochter een paar op, en de rest in het kookvocht in de diepvries gedaan, kan de familie ook proeven als die later weer onze kant op komen.

Terug naar de moestuin, het was nog even warm, dus eindelijk werd het iets met de bonen... geloof toch dat ze zomer hier te kort/te koud is voor bonen... Wortels zijn er nog meer, die pak ik alleen als ik er een nodig heb, laat ze nog maar wat groeien. Dit werd in elk geval een heerlijke pastasaus met yoghurt met bosaardbeitjes toe.

Hoewel het steeds vaker regent, is het tussendoor ook lekker genoeg dat de boys mee naar buiten kunnen.

Maar de natuur komt ook naar binnen, deze hazelworm kroop ineens in de badkamer/wasruimte beneden in de kelder! Ze was op weg om onder de wasmachine te kruipen, dus geen tijd om op te zoeken wat het precies was, al dacht ik vanwege de kleur wel gelijk: "kopparorm", yep, soms gaat Zweeds sneller om te bedenken.

Heel voorzichtig met stoffer en blik (met zo'n lange steel) opgepakt en in een emmer gelegd en zo naar de rand van de tuin gebracht. Wat studie online en in het grote Zweedse natuurboek leverde op dat het inderdaad een hazelworm is, en dan waarschijnlijk een vrouwtje op zoek naar een winterslaapplaats. Hopelijk heeft ze wat gevonden.

Dezelfde avond hobbelde er nog een das op het gemakje door de straat. Helaas lukte het niet om 'm goed op de foto te krijgen.

Het buiige weer levert wel mooie plaatjes op.

En paddenstoelen, een paar kantharellen heb ik ook geplukt en gegeten, ik weet twee plekjes, waar ze groeien, maar helaas ben ik niet de enige die ze weet, dus mis ze ook vaak. Deze bijzonder fel gekleurde paddenstoelen stonden in de tuin, geen idee wat ze zijn, maar een zonnig weekend konden ze niet aan, ze zijn al weer verdwenen:

Soms neem ik de telefoon/camera mee als ik dochter naar school breng, en soms zie je dan ook nog een ree, waarschijnlijk de reebok die al vaker voor me geposeerd heeft. Hij bleef nu ook gewoon staan, zolang ik stil stond. Pas toen ik ging lopen, sprong hij weg. Leuk voor mij, maar ik hoop toch dat hij het verschil weet tussen een camera en een geweer...

Nu wel goed weer om te tuin aan te pakken, aan de voorkant heb ik de border verbreed. Vond het rommelig staan, dat pad met aan twee kanten gras en dan een klein randje border. En ik wilde wel ruimte voor meer bloeiende planten. Dus heb ik de bestaande randjes uitgegraven, het gras weggegraven en de rand terug geplaatst strak naast het bestaande pad en gelijk getrokken met de rand aan de zijkant van het huis. Ik had nog wat zaadjes die in september kunnen gezaaid, en wat dingen verplaatst, zodat het er gelijk ook al wel echt tuin-achtig uit ziet.

Altijd met de kat erbij natuurlijk.

Beetje moeilijk te zien misschien, maar wel hebben veel regenbogen op het moment, soms ook heel gek laag.

Tot zover even een inkijkje in het dagelijks leven hier. Gelukkig komt het sociale leven weer een beetje op gang, en vinden mensen mogelijkheden binnen de regelgeving. Mensen zijn nu eenmaal sociale 'dieren'. Weer lekker verder met klussen, tuinieren, vrijwilligerswerk en werken en natuurlijk handwerken.